donderdag 5 mei 2005

Verdonks oudervervreemding verscheurt Europese gezinnen

Om de filmpjes af te kunnen spelen is de Quicktime speler nodig.

Er wordt wel gedacht dat scheidende ouders het onheil dat over hun gezin komt zelf veroorzaken. Vaak is dat minder dan de helft van het verhaal. In elk gezin valt wel eens wat voor. Of dat leidt tot een scheiding tussen ouders en met de kinderen, hangt ook af van de cultuur waarin het gebeurt en hoe overheidsinstellingen er op reageren. Soms ook hebben ouders en kinderen onderling helemaal geen ruzie of onmin, maar vinden de scheidingen plaats door actief overheidsbeleid:

Mijn man

• Mijn man

  De Nederlandse Reinou en de Bosniër Sead wonen zeven jaar ongehuwd samen en hebben twee kinderen. Maar omdat ze niet gehuwd zijn, wordt hun gezin door de Nederlandse overheid niet gerespecteerd. Reinou: “Je komt elkaar tegen. Je wordt verliefd op elkaar. Dan kun je niet zeggen: Sorry, nu even niet. Ze vragen of je negen jaar van je leven stopzet. En maar wacht tot een ander over je beslist. En dan misschien als je geluk hebt mag je een vriendin zoeken. Iemand anders gaat bepalen waar hij mag gaan wonen. Maar het is míjn man. Het is hún vader. En wij wonen hier. Je ziet vaak dat de mensen wél mogen blijven. En je gunt dat iedereen van harte. Maar waarom wij dan niet? Zij wij dan zoveel anders?”

  Reinou en Sead zijn niet anders dan veel andere Nederlanders. De internationale Microsoft Encarta Encyclopedie noemt als eerste Nederlandse gewoonte dat veel stellen samenleven voor- of in plaats van een huwelijk. In ongeveer éénderde van de Nederlandse gezinnen woont men samen zonder huwelijk. Dr. Ton Zwaan schrijft in zijn standaardwerk 'Familie, huwelijk en gezin in West-Europa' dat het hoge aandeel duurzaam samenwonende ouders slechts een bevestiging is van de betekenis van het huwelijk als gezinsvorm.

David

• David

  “Vader is niet belangrijk in de opvoeding”. Dat is een mening die hier en daar nog wel eens de kop opsteekt. Kennelijk is voor sommigen het alleenstaand moederschap de hoogst bereikbare vorm van vrouwenemancipatie. Het is zelfs zo ver gekomen, dat sommige omstanders met de mond vol tanden staan en geen woorden van steun meer kunnen vinden voor uitgeprocedeerde gezinnen waar men bij elkaar wil blijven.

  Voor het gezin van vader Gagik, moeder Sveta en zoon David weigert Azerbeidzjan een paspoort af te geven. Zelfs justitie lukt het niet om reispapieren te organiseren. Buiten hun schuld is dit gezin statenloos. De Nederlandse politie wil geen onschuldige vrouwen en kinderen vastzetten. In een poging uitreizen te forceren, kwam daarom de vader in de gevangenis terecht. Een staaltje ongelijke behandeling. Zijn gezin moest hem een half jaar missen.

  Het onrust van moeder Sveta is knap vervat in de film. Er is meesterlijk gebruik gemaakt van mysterieuze schijnwerpers die de gezichten zoeken, een techniek uit de bekende 'Inspecteur Clouseau' films.

George

• George

  George is een wis- en scheikundige uit Mauretanië. Afhankelijk als een vluchteling is, leeft hij in Nederland een verhaal dat bedacht is. De meesten mogen niemand zijn en nergens werk hebben. Zij zijn gedwongen niets te doen, opeengehoopt in centra. Wie bedenkt zoiets? Een enkele keer mocht iemand de vrije tijd zinvol besteden. Zoals George. De portretten van '26000 gezichten' zijn gemaakt door een keur van regisseurs en producenten. Volop kansen voor professionele schrijvers naast beginnende verhalenmakers. De scripts zijn uit het leven gegrepen en soms kreeg de afgelopen jaren een leven juist door een verhaal een zin. Het unieke van het verhaal van George heeft niet zozeer te maken met de klokken, maar met zijn vrouw Hester die de belangrijke rol buiten beeld op zich wilde nemen. Ze wonen samen in Friesland en hebben een zoon Yannick.

  Niet te begrijpen valt waarom in Drachten dit gezin niet op tijd is gewaarschuwd voor de ingangsdatum van de €1300 inkomensgrens. De vrouw van George werkt bij de gemeente, waar men de regels hoort te kennen. Mogelijk speelden bepaalde opvattingen een rol, waarbij omstanders een individueel verzelfstandigd bestaan als wenselijk voor de moeder en/of als niet schadelijk voor zoon Yannick hebben ingeschat. In de korte clip was er geen gelegenheid voor meer informatie hierover. Het percentage bijstandsgerechtigde moeders ligt in het Noorden van het land hoger dan elders.

Onze dromen

• Onze dromen

  Welke woorden zijn nodig om willekeurige uitzettingen aan de kaak te stellen? Een baby weet ze niet te vinden. Vader Aqagul werd uitgenodig enkele Engelse woorden te spreken in een poging om tot het taalcentrum van Nederlanders door te dringen. Hij was 16 jaar toen Marten Luther King over zijn droom sprak.

  Een oudere buitenlander met Afghaans accent wordt dikwijls niet voor vol aangezien. Toch is hij van beroep wiskundige en technisch ingenieur en wilde geen raketten bouwen voor de Taliban. Buitenlandse technici kunnen dikwijls goed werk doen in Nederland, ondanks een taalbarriëre. Maar Aqagul mocht geen werk verrichten, ook niet als vrijwilliger. Naar de reden van zijn vluchten is niet geluisterd en zijn sterkste argument lijkt te zijn dat hij zorgt voor zijn dochter Qoudzia, één van zijn zes kinderen. Zij lijkt op Anne Frank.

  De sfeer van dromen wordt opgeroepen als de stem van Qoudzia verder gaat dan het heden en in gedachten vertelt over haar toekomst. De filmmakers roepen beelden op van nog een ander uitgeprocedeerd meisje voor wie een mooie toekomst in het verschiet kan liggen. Moeiteloos vloeit Qoudzia's stem over in die van Yalda, die in gedachten voorbij de Havo is. Dat is niet te ver vooruit gedacht, want ze zit in Havo-4. Er is een kink in de kabel want de overheid wil haar scheiden van haar ouders die in Nederland mogen blijven. Voor Afghanistan is het reisadvies negatief en daar is niemand die voor haar kan zorgen.

  Ook toekomstverwachtingen van Nederlanders komen niet altijd uit. Iemand wilde Edouard laten herinneren aan een voornemen van paardrijles. Voor Edouard lijkt een paard minder haalbaar nu de zorg door zijn vader aan hem is ontvallen in verband met een aandoening van zijn moeder. Om te leren leven met zijn in Nederland zeldzame ziekte, heeft Edouard belang bij een goed contact met zijn vader.

  Realisme, onder ogen durven zien van je toekomst ook al is die zwart, is een intellectuele prestatie. Dat zien we graag en past in de tijdgeest. Niet voor niets is de scène met Yalda uitgekozen als begin van de Zembla van 5 mei 2005. Sterke research en kunstzinnigheid binnen dit team van filmmakers.

Ons gezin

• Ons gezin

  Volgens de Microsoft Encarta encyclopedie is typerend voor Nederland dat aan het nucleaire gezin, het kerngezin, een grote betekenis wordt gegeven. Zowel in stedelijke- als in plattelandsgebieden. In de Nederlandse opvatting staat de zorg van ouders voor kinderen in een kleine leefgemeenschap, het gezin, centraal. Dit in contrast met Duitsland waar de uitgebreide grootfamilie, inclusief opa's en oma's, de hoeksteen van de samenleving vormt. In de West-Europese praktijk wordt vaak over het hoofd gezien dat ook broers en zussen een belangrijke rol spelen in de zorg. Zo ook in deze film, waarin broer Aristide en zus Adelïade samen voor hun moeder zorgen.

  Ouder-organisaties zijn dikwijls nagatief over parentificatie. Dat wil zeggen het overnemen van de rol van een ouder door een kind, zoals wij vaak zien in éénoudergezinnen. Maar in dit filmpje zijn de beide kinderen bijna volwassen en ze werken samen. Dan lijkt hun zorg voor de moeder de beste optie. Deze filmclip is de enige in de serie die laat zien hoe krap behuisd men is in het asielzoekercentrum.

  Het film team laat dit gezin zichzelf filmen. Maar de camera die Adelaïde in handen wordt gegeven is wel erg groot. Met een huis- en tuin toestel zou het wel gelukt zijn met zijn drieën tegelijk in beeld te komen.

  Goed uitgekozen filmmuziek.

Vluchten

• Vluchten

  Ali is 10 jaar geleden geboren en heeft nog steeds geen verblijfsvergunning. Er is geen duidelijker bewijs dat burgers asielzoekers in Nederland willen houden dan dat zij tijd aan deze zaak besteden. Het maken van een animatie is zo'n tijdrovende klus. Zowel kinderen als volwassenen kijken er graag naar.

  De inspiratie voor het bedenken van deze film was de clip 'Take on me - Take me on' van de Noorse groep A-Ha. Verschillende multi-media technieken werden ingezet.

Gezin in een donkere kamer

• Gezin in een donkere kamer

  Om reclame te maken voor uitgeprocedeerden is het gemakkelijk om te kiezen voor succesvolle en begaafde vluchtelingen. Linkse filmmakers kiezen voor zwakker staande mensen. In een poging om een positief licht te doen schijnen, laat Kees Hin slechts een glimp zien van de handicap van moeder Fatima. Het probleem dat zij heeft om in de Nederlandse samenleving te kunnen integreren, is de sleutel om het verhaal van de hulpverlening te snappen. De hulpverlening koos ervoor om dochter Albana met de moeder mee uit te wijzen zodat zij voor haar moeder kan blijven zorgen in Kosovo.

  Het de typisch Nederlandse opvatting over de nucleaire familie die de hulpverleners parten speelt. Men denkt hier dat slechts de vader een ouder-rol voor Yominda kan vervullen. Onvoldoende herkent men het belang dat Yominda heeft bij de zorg door haar zus Albana. Een scheiding tussen deze zorgende volwassen vrouw en dit jonge kind kan een hechtingsstoornis veroorzaken die het functioneren van Yominda in haar latere leven kan belemmeren.

  De beroepskeuze van dochter Albana, schoonheidsspecialiste, duidt op haar wens om niet in Kosovo maar in Nederland werk te vinden naast haar zorg in het gezin.

Nana

• Nana

  Bijoux en haar zusje Nana vluchtten in 1987 met hun ouders uit Kongo. Bijoux trouwde met Albert. Ze hebben samen een zoon: Lucas. Albert mag in Nederland blijven. Lucas ook. Bijoux en haar zusje hopen op een wonder.

Baidy

• Baidy

  Baidy N’Diade heeft zich de afgelopen 5 jaar beziggehouden met de sportopleiding en buitenschoolse opvang van zo’n 1000 kinderen in Bloemendaal en Overveen. Hij is de drijvende kracht achter de jeugdafdeling (350 leden). Hij heeft de KNVB opleiding Trainer Coach 3 met vlag, wimpel en diploma afgerond. 12 Uur per week traint en coacht hij de jeugd op voortreffelijke wijze. Hij beperkt zich niet tot het voetbalspel op zich. De manier waarop hij laat kennis maken met waarden en normen en beleving van sport heeft absoluut pedagogische waarde. Het bevordert de persoonlijke ontwikkeling van jeugdleden. Hij wordt uitermate gewaardeerd als persoon en levert een positieve bijdrage aan de samenleving.

  Trainen is een groot plezier voor vele jeugdvoetballers in Bloemendaal, omdat Baidy de trainer is. De trainingen worden op een professionele en vooral kind aansprekende en lerende wijze verzorgd. Zelf is hij een groot voetbaltalent, maar vooral kan hij zijn enthousiasme op een natuurlijke en overtuigende wijze overbrengen. Het resultaat van de trainingen komt hij op zaterdag tijdens de wedstrijden beoordelen. Op een aanstekelijke manier geeft hij dan aanwijzingen voor de diverse teams.

  De ondersteuning van de zaterdag competitie wordt vooral mogelijk gemaakt door Baidy. Hij is altijd aanspreekbaar en vervult zijn functie perfect. Door Baidy's kwaliteiten, kan hij zelfs een vaderfiguur voor de kinderen genoemd worden. Ook al is het geen betaald werk, hij heeft voor de lokale gemeenschap een niet weg te denken rol, waarvoor hij een ongelooflijke inzet levert. Hij is een enorm gewaardeerd lid geworden. Daarom verdient hij geen uitzetting. En de ouders en hun kinderen verdienen dat niet.

  De BBC-documentaires die genoemd worden op de website die voor Baidy is gemaakt, concentreren zich op de mensenrechtenschendingen in Afrika, waar hij is geboren. Toen hij 9 jaar oud was, werd zijn zwarte moeder in racistische rellen vermoord. Met zijn vader moest hij vluchten. Zijn vader, van wie hij leidinggevende kwaliteiten heeft meegekregen, werd vermoord toen hij 15 was. Dat moet een moeilijke periode voor hem zijn geweest. Leden van zijn vaders volk brachten hem naar Nederland. Maar een zelfs nog grotere schending van Baidy’s mensenrechten is de miskenning door de Nederlandse regering en rechtspraak van zijn verdiensten als vaderfiguur. En van de rechten van zijn vele kinderen op een trainer en coach. En van de rechten van werkende ouders op goede zorg voor hun kinderen.

  De uiterst moedige burgermeester van Bloemendaal mw. Snoeck-Schuller heeft een beroep gedaan op de minister om hem niet uit te zetten.

Kareltje

• Kareltje

  Kareltje Vessem kan niet normaal lol maken omdat ze altijd aan het rare idee moet denken dat ze zomaar terug naar Algerije gestuurd kan worden. Haar ouders zijn erg bang dat er aan de deur wordt geklopt en dat ze worden meegenomen. Als je je ouders zo bang ziet, wordt je zelf ook bang. Ze moesten telkens verhuizen. Daar had ze wel last van. Want telkens als ze net gehecht was, moest ze weer weg.

Ons huis

• Ons huis

  Hun huis in Tsjetjenië was veel groter dan wat ze hier hebben. Daar is het oorlog en is hun huis gebombardeerd. Hier in Nederland mogen Arthur en Timur niet blijven.

Indermon

• Indermon

  Indermon werd in Afghanistan verschrikkelijk gepest vanwege zijn geloof. Zijn vader werd gedwongen enorme geldbedragen aan advocatuur en rechtbank te betalen. Dan zouden ze hem en zijn familie eventueel met rust laten. Maar zoveel geld hebben ze helemaal niet.

Jaarlijks zijn bijna 62.000 Nederlandse kinderen betrokken bij een scheiding. Daar komen de kinderen van verscheurde gezinnen van uitgeprocedeerde vluchtelingen nog eens bij. Door het doen en laten van kinderbescherming ziet ongeveer de helft van hen één van de ouders niet of nauwelijks meer. Dit leidt tot psychosociale problemen en ontwikkelingsachterstanden die levenslang niet meer worden ingehaald. Als er één instantie is die hier iets aan zou kunnen doen, dan is het wel de nederlandse kinderbescherming. Met hetzelfde gemak waarmee ze zich onttrekken aan de wet op het gezamenlijke gezag na scheiding, zijn zij in staat om af te wijken van Verdonks uitwijzingsbesluit. Maar dit keer ten goede: In het belang van de kinderen.

Ik wil aan iedereen vragen mee te werken aan het voorgestelde pardon. Om voor kinderen in Nederland een leven met beide ouders mogelijk te maken. Om een einde te maken aan de hoekse en kabeljauwse twisten. Voor alle kinderen, of de ouders nu gescheiden zijn of niet, allochtoon of autochtoon.

Contact: Bert Kerkhof

De opvattingen in dit artikel zijn een oorspronkelijk werk van de auteur en zijn gepubliceerd onder een 'Creative Commons' licentie. Dit houdt in dat de opvattingen mogen worden overgenomen. Ik vraag u om vermelding van de bron.

• Enkele films van uitgeprocedeerden bij elkaar in Zembla, 5 mei 2005
• Meer films en een onderwijspakket op de 26000gezichten.nl website