vrijdag 4 maart 2005

Verplichte meldcode kindermishandeling is eerste stap

Leerkrachten en hulpverleners die met kinderen werken moeten bij een vermoeden van kindermishandeling dit melden. Actiegroepen en enkele politieke partijen hebben dit bepleit. Nu wil staatssecretaris Ross dat organisaties van leerkrachten en hulpverleners daarvoor regels opstellen. Dat schrijft ze vandaag aan de Tweede Kamer.

Jaarlijks overlijden naar schatting vijftig kinderen aan kindermishandeling. In Nederland wordt al vrijwillig met een meldcode gewerkt. In de praktijk blijkt dat kindermishandeling nog niet stopt na melding bij een Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Ongeveer de helft van kindermoorden vindt zelfs plaats ná melding. Door het combineren van gegevens uit verschillende registraties zijn deskundigen tot deze conclusie gekomen. 24 Kinderen overlijden jaarlijks nadat de jeugdzorg actief aan de slag ging. Volgens het laatste jaarverslag van het AMK zouden 14 kinderen per jaar overlijden na aanmelding. Ook een documentaire van Zembla, die vorig jaar 18 november werd uitgezonden, concludeert dat jeugdzorg vaak over de vloer komt voorafgaande aan de moord.

Ellende van alleenstaand moederschap

Te weinig wordt gedaan aan de oorzaak van de problemen. Veel kindermishandeling gebeurt na een scheiding, wanneer de vader de rol in de opvoeding van de kinderen door de moeder is ontzegd. Het huishouden en de zorg voor kinderen is dan te veel voor een alleenstaande ouder. Dikwijls probeert men jarenlang met allerlei soorten hulpverleners het leven van de alleenstaande ouder te verlichten ('empowerment'). Dit werkt te vaak niet.

Daarbij komt dat de kinderbescherming niet aan waarheidsvinding doet. 'Iedereen heeft zijn eigen waarheid', aldus een woordvoerder van de landelijke dienst kinderbescherming. 'Wij zijn geen recherche. Iedereen heeft zijn eigen verhaal. Dat moet je ook niet ter discussie stellen.' Of er sprake is van mishandeling of dreiging daarvan, blijft op die manier onduidelijk. Beslissingen worden dan niet genomen en men vervalt in een standaard patroon ('gezinsondersteuning' van de alleenstaande ouder).

Leerkrachten en therapeuten zijn dikwijls terughoudend met het doen van melding. De melding is vaak reden voor de ouder om een andere school of therapeute te zoeken. En het is de vraag of het kind geholpen wordt.

Co-ouderschap, waarbij ook de vader wordt ingeschakeld, kan de alleenstaande ouder ontlasten. Dan wordt het veiliger voor de kinderen. Co-ouderschap wordt te weinig door het AMK bevorderd. Vaak heeft de moeder een vriend en denkt de hulpverlening dat hij een stiefvader voor de kinderen kan worden. Dat zou reden zijn om de echte vader buiten beeld te houden. In geval van een psychische problematiek bij de moeder komt vaak voor dat zij door middel van beschuldigingen probeert de vader weg te houden van de kinderen. Hulpverlening is dan bang dat een verblijfsregeling voor de kinderen bij de vader ten koste gaat van het welbevinden van de moeder. Mogelijk kunnen de wonden van de scheiding oprakelen en tot grotere instabiliteit leiden. Om die reden wordt de vader vaak zelfs buitenspel gezet door de lokale omgeving.

Dader kindermoorden

Tellingen Vara's Zembla programma
Moeder	24
Vader	13
Vader en moeder	8
Moeder en vriend	6
Vriend van moeder	6
Onbekend	2
Totaal	59

Volledige inhuisplaatsing bij de echte vader komt nog weinig voor. Uit bekende moordzaken zoals het meisje van Nulde weten we dat jeugdzorg het overgebleven kind niet bij de vader in huis wil. Ondanks nationale wetten en internationale verdragen over de gelijkwaardigheid van ouders in de opvoeding, is eerst de druk nodig van publieke opinie voordat het kind aan de vader wordt toevertrouwd.

Lees tevens: Happy children en Raising boys

Met het bevorderen van co-ouderschap en de inhuis plaatsing bij de vader neemt het aantal effectieve kinderbeschermingsmaatregelen toe. Waardoor het AMK meer veilig kan ingrijpen zonder de kinderen van beide ouders te vervreemden. Dat zal het draagvlak vergroten om melding te doen van kindermishandeling. Maar het belangrijkste is: het is beter voor de kinderen.

Bekijk verder…

• Aanbeveling om Co-Ouders meer te steunen bij de opvoedingstaak. Scholen, jeugdzorg en gezondheidsorganisaties dienen na een scheiding beide ouders te blijven informeren over hun kinderen: Eén op de drie kinderen in problemen door scheiding
• Pers overzicht 'Meldcode'

Bert Kerkhof is onderzoeker en publicist. Hij was analist en programmeur bij Rabobank Nederland. En lid van een VWS commissie voor informatievoorziening in de sector Verpleging en Verzorging. Voor het CBS onderzocht hij arbeids- en beloningsachterstanden van vrouwen. In dienst van het Pedagogisch Instituut in Utrecht werkte hij mee aan onderzoek naar ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen.