dinsdag 18 januari 2005

Vaders zijn welkom op school

Beth Bruno

Het hoofd van onze basisschool is een vrouw; alle onderwijzers zijn vrouw. Er zijn altijd maar een paar vaders op ouderavonden. Ook vrijwilligers zijn meestal vrouw. Verder zie ik vaders met hun kinderen overal: Bij het winkelcentrum, bij de voorlees uren in de bibliotheek, in restaurants, op de voetbalvelden en tijdens familie vakanties. Waarom zie je niet meer mannen in peuterspeelzalen en basisscholen?

Een goeie vraag. Jarenlang heb ik gewerkt in peuterspeelzalen en basisscholen. Ik heb het ook gemerkt. Er zijn weinig mannelijke onderwijzers en steeds meer vrouwen in leidinggevende posities. Dat is een grote verandering ten opzichte van vroeger, toen je voornamelijk mannen in leidinggevende posities zag. Maar deze verandering in het vak van onderwijzer komt zeker niet omdat vaders te weinig actief betrokken zijn bij de scholen waarop hun kinderen zitten. Tegenwoordig maken meer bedrijven actief ouderschap mogelijk met de regeling voor ouderschapsverlof. Zelfs zijn er meer mannen die de zorgtaken thuis als eerste op zich nemen. Waarom zie je dan niet meer vaders in de scholen?

Misschien voelen vaders zich niet welkom in onze scholen. Neem nu de volgende situatie: In januari was er een jongen uit groep 7 (laten we hem Bas noemen). Hij werd overgeplaatst naar het bijzonder onderwijs, waar ik als psychologe werkte. Vuistgevechten, overal tegen rebelleren, slechte schoolprestaties, schorsingen en schoolblijven stonden op zijn naam. We besloten hem in de klas te plaatsen bij een ervaren mannelijke onderwijzer, die succesvol was in het werken met boze, agressieve leerlingen.

Nadat Bas na een paar weken zich had aangepast aan de klas en iedereen kende, nodigden we zijn ouders uit voor een paar uur in de klas. Zodat ze een deel van de dag de klas konden meemaken en de onderwijzers en de hulpverleners konden ontmoeten. Zijn ouders waren enkele jaren geleden gescheiden en we nodigden hen uit op verschillende dagen. De moeder kwam eerst. Bas liet haar de hele school zien en stelde haar voor aan de onderwijzer en enkele van zijn klasgenoten. Ze bleef bovendien een tijdje bij hem in de klas,. Daarna had ze gesprekken met het schoolhoofd, met de onderwijzer van Bas en met mij terwijl de kinderen met lunchpauze waren. Zij vertelde dat Bas thuiskwam met goede rapporten en dat hij het naar zijn zin had op de nieuwe school. Maar zij ze, dat is het patroon van Bas. Aan het begin van het schooljaar lijkt het dat het goed met hem gaat, maar al snel daarna komt hij in de problemen door de onderwijzers af te bekken en door vechtpartijen met klasgenoten.

De volgende dag kwam de vader van Bas en kreeg dezelfde rondleiding. Toen we met hem in gesprek kwamen, gaf hij ons zijn indruk van de school en wij vertelde hem over het leerplan en de verwachtingen over het huiswerk maken. Na 10 minuten gesprek, ging de vader achter de tafel achteruitzitten, kruiste zijn armen, keek elk van ons nadrukkelijk aan voordat hij zei: “OK, wat is nu de echte reden waarom jullie me vroegen hier te komen? Wat heeft Bas nu voor moeilijkheden?”

We keken er van op om te horen dat de vader van Bas, die niet het gezag had maar wel de weekeinden door bracht met zijn zoon, nooit persoonlijk uitgenodigd was door een school, tenzij Bas in moeilijkheden zat. De moeder was steeds wel uitgenodigd voor functies op school, bijeenkomsten en uitstapjes. Maar de vader werd alleen gebeld voor disciplinaire maatregelen en nergens anders voor. We voelden zijn verontwaardiging en zijn gemis aan vertrouwen.

Bas was nog steeds dezelfde, een jongen met ‘een kort lontje’ en vurig temperament, maar hij kwam nooit echt in de problemen op die school. Ik denk dat ons betrekken van beide ouders bij de school het verschil heeft gemaakt. We hebben die dag een stereotype veranderd en er een punt van gemaakt om vaders op andere manieren mee te laten doen.

Wat kun je doen om je school meer vader vriendelijk te maken?

Stel alle correspondentie aan elke ouder op naam. Als ouders gescheiden wonen, zend dan uitnodigingen naar elk van beide. Als het gaat over dagelijks huiswerk of komende gebeurtenissen, dan maakt een memo gericht aan zowel moeder als vader een groot verschil voor elke vader die het leest. Als er een ander persoon flink betrokken is bij het onderwijs van het kind (zoals een kinderjuf, een grootouder, tante, oom of buurman), maak de boodschap dan meer persoonlijk door ook deze mensen er bij te betrekken, met de goedkeuring van de ouders.

Begin een terugkerende ‘vaders dag’ of ‘vaders middag’ op school, en vraag vaders om zoveel mogelijk van deze middagen (of ochtenden) in te plannen en bij te wonen. Organiseer de lessen rond hun deelname. Geef hun specifieke verantwoordelijkheden zodat ze niet alleen rondkijken en zich onbeholpen voelen. Er was een school waar ik werkte, waar elke woensdagmiddag een ‘open huis’ was voor ouders, zowel vaders als moeders. Ouders maakten echt deel uit van de school en voelden zich welkom, omdat ze wisten dat zij elke woensdagmiddag konden binnenvallen en deel konden uitmaken van het programma voor hun kind. We roosterden practica in en andere doe-dingen voor die middagen, dus de helpende handen van de ouders waren altijd welkom. Het was een vanzelfsprekende middag voor ouderbijeenkomsten, schoolwedstrijden en andere speciale gebeurtenissen. De hele buurt wist van de woensdag ouder middagen, dus het was gewoon een onderdeel van het dagelijkse leven daar.

Vaders die overdag niet kunnen, kunnen misschien wel helpen laat op de middag, avond of bij activiteiten in het weekend. Mijn aangenomen zoon, een ondernemer die lange uren werkt in een startend bedrijf, is een fantastisch verkoper. Toen de school van zijn zoon hulp nodig had om geld bij elkaar te krijgen voor speeltoestellen, deed hij het telefoonwerk en nam contact op met sponsors in de wijk. Met succes verzamelde hij duizenden euro’s voor de bouw van een nieuwe speelplaats.

Er zijn tientallen manieren om ouders zich welkom te laten voelen in de schoolgemeenschap en om hun aan te moedigen om deel te nemen in het onderwijs voor hun kind. De uitnodiging moet komen van de onderwijzers en de medewerkers van de school. Als ouder wilde ik betrokken zijn, maar ik wilde niet gezien worden als een bemoeial, overbezorgde of ‘moeilijke’ ouder. Dus ik bood regelmatig aan om te helpen, maar ik drong me niet op. Altijd was ik blij met directe uitnodigingen van de onderwijzers die mijn bijdragen op prijs stelden. Ze zorgden ervoor dat ik me welkom voelde en onderdeel van hun hele programma en onderwijsplan voor mijn kinderen. Laten we die speciale moeite doen om vaders erbij te betrekken – en te zorgen dat het blijft, ook in het voortgezet onderwijs.

Beth Bruno

Lees verder…

• Noodgedwongen spijkert Prem kinderen bij in het weekend.
• Lauk Woltring ontwikkelt een aangepaste aanpak voor jongens die te weinig aan bod komen.
• Column van Sabine Peterink wordt gesponsord door Kind in de knel. Laat je ouders lezen over je school en informatie voor jouw leren..
• Dorien Pessers schrijft dat op school de socialisering van jongens vooral in handen van vrouwen is gekomen. Vrouwen ontkennen liever het driftleven van jongens dan dat zij hun leren hun driften te beheersen. Steeds minder mannen willen in het onderwijs werken. Dat de schoolprestaties van jongens achterblijven bij die van meisjes, en dat ook steeds minder jongens voor exacte vakken kiezen, kan mede verklaard worden door hun opvoeding in een vrouwelijk onderwijssysteem. Dit is een belangrijke oorzaak van de huidige economische crisis.

Labels: Opvoeden